Bastion VIII en ravelijn Dalemsedijk

Een bastion of bolwerk is een uitspringend verdedigingswerk van een vesting. Bastion VIII is een onderdeel van de zuidoostelijke verdedigingswal van Gorinchem. Het omvat een bastion met een natte gracht ervoor, een ravelijn met resten van de ravelijnsgracht en een dam (voor courtine VIII-IX). Op het bastion is een verhoogd binnenterrein, een zogenoemde Kat, met in de keelzijde twee gemetselde en grondgedekte kruitmagazijnen. 

Hier zie je een beboste punt grond naast de dijk. Dat is de rechtervleugel van een ravelijn, waaroverheen in 1815 de Dalemse dijk is aangelegd. Het verhaal gaat dat Maarschalk Wirtz nog tijdens het Rampjaar ravelijnen heeft laten aanleggen in de vestinggracht; dit zijn verdedigingseilandjes in de gracht. Bij het volgende nog vrijliggende ravelijn vertellen we hier wat meer over. De natte brede gracht van Nederlandse vestingen was het grootste obstakel voor een aanvaller. In 1672 stuurden de Fransen een spion naar Gorinchem om de diepte van de gracht te meten.